1-Gebe kalmadan önce hangi durumlar anne için uyarı olarak (riskli gebelik) düşünülebilir?
Son doğumdan buyana iki yıldan az süre geçmiş olması,
Anne adayının 18 yaşından küçük 35 yaşından büyük oluşu,
Dört yada daha fazla çocuğunun oluşu,
Daha önce doğum ağırlığı 2 kilodan düşük bebek doğurmuş olması,
Zor yada tıbbi sezeryanla doğum öyküsü,
Erken doğum öyküsü,
Düşük, ölü doğum öyküsü,
Gebelikten önceki ağırlığın 38 kilodan az oluşu,
Anne adayının boyunun 1,45 metreden kısa oluşu,
Kronik bir hastalığın varlığı(diabet, kalp, böbrek hastalığı)
2-Gebelik süresince güvenli anneliği engelleyebilecek uyarı işaretleri nelerdir?
Gebenin kilo alamaması Gebelikte en az 10 kilo alması gerekir
Aşırı kilo alması (15 kilodan fazla)
Yüz, kol ve bacaklarda aşırı şişlikler
Solukluk, İştahsızlık, halsizlik gibi belirtilen verebilen kansızlık
Yüksek ateş,
Şiddetli, inatçı kusmalar,
Şiddetli baş ağrısı (Kan basıncı yüksekliğine bağlı) olabilir.
Kanamalar.
3-Gebelik boyunca cinsel yaşamın sürdürülmesi normal mi?
Bu dönemde en çok üstünde durulması gereken konulardan biri cinsel yaşamdır. Olağan giden bir gebelik süresince, cinsel yaşamın sürmesinde bir sakınca yoktur. İlk aylarda, cinsel birleşme, embriyo yönünden risk taşımaz, halk arasında inanıldığı gibi orgazm düşük nedeni olamaz. Ancak daha önce düşük yapmış yada düşük yapma tehlikesi olduğu bilinen gebeler, ilk üç ay cinsel ilişkiden kaçınmalıdır. Yine altıncı aydan sonra, gebede erken doğum yapma riski varsa, spermin içinde ve uterus kasılmalarını başlatabilen prostaglandinler erken doğum eylemini de dolaylı olarak başlatabileceğinden dikkatli olmalıdır. Anne adayının gebelik boyunca cinsel yaşamını olumlu bir yönde sürdürebilmesi için kendini ve bebeğini güvende hissetmesi gereklidir. Bu nedenle anne adayının fiziksel ve ruhsal değişimlerinin, eşi tarafından anlayışla karşılanması gereklidir.
4-Doğum öncesi dönemde güvenli annelik yaşayabilmek için gebelik izlemleri ne zaman başlamalı, ne sıklıkla olmalı?
İstatistiklere göre gebe kadınların yüzde 80`i ilk kontrollerine, gebeliğin 12. haftasında başlarlar. 28. haftaya kadar ayda bir kez izlem uygundur. Gebelik ilerledikçe sıklaşır 28. haftadan 36. haftaya dek ayda iki, gebeliğin son ayında da haftada bir kez izlem gerekir. Her kontrolde gebelik öyküsü, anne ve bebeğin değerlendirilmesi ve gerekli bazı testler yapılır. Gebelik kontrolünün bir amacı danışmanlıktır. Aklınıza gelen her konuyu, her soruyu sorabilirsiniz. Önceden bu soruları anımsamak için bir kağıda yazmanızda olabilir.
5-Gebelik kontrolü için ilk başvuruda bana pek çok soru sorulması normal mi?
Gebeliği olumsuz etkiliye bilecek önemli noktaların ortaya çıkartılması amaçlanmaktadır. Güvenli annelik için siz, eşiniz ve yakın akrabalarla ilgili sağlık sorunları bilinmelidir. Genellikle sorunlar arasında şunlar yer alır.
Yaş, meslek, evlilik süresi
Ciddi bir sağlık sorunu, geçirdiğiniz hastalıklar, allerjik durum, halen kullandığınız ilaç(öz geçmiş)
Sizin ve eşinizin akrabalarında önemli ve kalıtsal hastalığı olan var mı? Çoğu gebelik öyküsü var mı? Kan uyuşmazlığı Öyküsü var mı?(soy geçmiş)
Menstruasyonunuz (ay hali) kaç yaşında başladı? Düzenlimi idi? Kaç günde bir olurdu? Gebe kalmayı önleyici yöntem kullanıyor mu (Doğurganlık dönemi öyküsü) idiniz?
Daha önce gebelik, düşük, ölü doğum, erken – eksik (prematür)doğum, iri doğum, sezeryan oldu mu? (gebelik tarihçesi)
6-Gebelikte tüm muayenenin yapılması, bazı idrar ve kan tetkiklerinin istenmesi normal mi?
Gebeliğin ilk kontrolünde tüm vücudun değerlendirilmesinde yarar vardır. Ağırlık ve boy ölçümü yapılır. Boy ölçümü, leğen kemiğinin yapısı yönünde yol göstericidir. Boyun 145 cm. altında doğumun önceden sezeryan ile planlanmasını gerekli kılabilir. Boyunuz 152 cm. den uzunsa, bebek normal büyüklükte oldukça baş – pelvis uygunsuzluğu görülmez, normal doğum olabilir. Yine gebelik değerlendirmesinde akciğer, kalp sesleri yanı sıra memeler ve meme uçları değerlendirilir. Memelerin küçük oluşu, meme uçlarının düz, çöküklüğü nedeni ile emziremeyeceğini düşünerek kaygılanan anne adayları yüreklendirilir. Önerilerde bulunulur. İlk kontrolde, gebeliğin tam değerlendirilebilmesi yönünden vajinal muayene yapılır. Bebek ve anne yönünden sakıncası yoktur. Bebeğin yerleşimi, büyüklüğü, rahim ağzı incelenir. Genelde her izlemde yapılması gerekli değildir.
7-Gebelikte kan basıncının yükselmesi normal mi?
Genellikle gebelikte kan basıncı daha düşük olur. Gebelik izlemlerinde kan basıncı mutlaka ölçülerek denetlenir. Normalde 120/70 olan kan basıncı 140/90 (büyük 140, küçük tansiyon 90`ı) aşması durumunda sorun yaratabilir. Yoğun ve gergin durumda iken biraz yükselme olabilir. Dinlendikten sonra kan basıncı ölçümü yinelenmelidir. Pek çok nedene bağlı olabilirse de preeklampsi denen gebelik zehirlenmeleri yönünden izlenmelidir.
8-Gebelikte bazı basit kan – idrar testlerinin yapılması gerekli mi?
Basit idrar testi ile şeker, protein, hatta idrar yollarında mikrobik durum kuşkusu aranır, gerekirse idrar kültürü yapılabilir. Üst üste yinelenen testte idrarda şeker bulunması şeker hastalığı yönünden öykü ve fizik bakı ile birlikte değerlendirme ve izlem gerektirebilir. Ancak gebelik sırasında normalde de idrarda şeker bulunabileceği unutulmamalıdır. (gebelik diabeti) Gebeliğin ileri dönemlerinde idrarda protein bulunması, birlikte el – ayak şişlikleri, kan basıncı yükselmeleri de varsa özenle üstünde durulması gereken bir noktadır. ZDüzenli kontrollerle bebeğin anne karnındaki gelişimi ve beslenmesi göz önünde tutularak karara varılır. Yine basit kan testleri ile kan grubu ve RH faktörü belirlenir. Kansızlık(anemi) olup olmadığı saptanır. Çoğu kez demir eksikliğine bağlı olduğu belirlenerek uygun beslenme (kırmızı et, kara ciğer, ıspanak gibi.) yanı sıra demir ilacı verilir. Demir ilacı tok karnına bol su ile, C vitaminli yiyecek – içecek ile birlikte alınmalıdır. Süt ve süt ürünleri yada kalsiyum içeren ilaçlar ile alınırsa barsaktan emilmez. Bu ilaç dışkının koyu yeşil – siyah renk alması ve şekil değişikliklerine yol açabilir.
9-Gebelikte ağırlık artışı nasıl olmalıdır?
Aşırı kusmalar yoksa gebeliğin ilk üç ayında (12. hafta) tüm gebelik boyunca alınacak kilonun %10`u kadardır. Gebelikle 1,2 – 1,5 kilo arasında olup gebede vücut görünümü henüz pek değişmemiştir. Bebeğin ağırlığı 15-20 gr, boyu 6,5 cm`dir. İkinci üç ayda tüm gebelikte ağırlık artımının yarısı, hatta % 60`ı kazanılır. Böylece 5-6 kg artım olur. Bebeğin ağırlığı 130 – 140 gr, boyu 15 -17 cm kadardır. 6. aydan itibaren (24-4 hafta) yaklaşık haftada yarım kilo alır. Yaklaşık sonüç ayda tüm gebelik kilolarının % 30 u alınmıştır.
10- Gebelikte gebelik haftası ve doğum zamanı nasıl saptanır?
Ortalama gebelik süresi, son adet kanamasının birinci gününden başlayarak düşünülürse 280 gün = 40 hafta = 10 aydır. Döllenme genelde Menstruasyonun 10 -12 günü olan yumurtlama zamanlarına denk geldiği için gerçek gebelik süresi ortalama 268 gün = 38 hafta eder. Bir gebelik ayı 28 gün olarak alındığından 9,5 aydır. Normal doğum zamanının saptanması için, son adet kanamasının 1. gününden 3 ay geriye gidilir, buna 7 gün eklenir.
Örneğin:
Son Adet Tarihi = 10-09-2000 + 7 gün – 3 ay
Olası Doğum Tarihi = 17-06-2001
Sizin Son Adet Tarihiniz = Gün Ay Yıl
Olası Doğum Tarihiniz = Gün Ay Yıl